موسسه حقوقي محبوبه حجتيان

زماني كه شخصي ملك يا مالي را مي بخشد، از لحاظ قانوني به آن هبه گفته مي شود. هبه جزو عقود عيني است كه در مورد آن، تصور بر اين است كه بعد از بخشش از سوي واهب، امكان بازگشت آن وجود نخواهد داشت؛ اما از آنجايي كه هبه جزو عقود جايز نيز محسوب مي شود، حتي اگر با رضايت هديه داده شده باشد، واهب مي توان براي استرداد آن اقدام كند. البته اين كار بايد شرايط قانوني هبه را داشته باشد، در غير اين صورت امكان بازگشت ملك يا اموال بخشيده وجود نخواهد داشت.

براي هبه قوانين بسياري (از ماده 795 تا 807 قانون مدني) در نظر گرفته شده است كه در صورت اختلاف ، وكيل مي تواند  درباره هبه راهكارهاي قانوني ارائه دهند و قاضي براساس قوانين براي پرونده هاي مختلف حكم صادر خواهد كرد.

هبه چيست؟

از لحاظ قانوني هبه، مالي است كه به رايگان به فرد ديگري بخشيده مي شود. در اين موارد به فرد بخشنده «واهب» گفته مي شود. به كسي كه گيرنده هبه است، «متهب» و مالي كه مورد هبه قرار گرفته شده «عين موهوبه» مي گويند.

زماني كه مالي مورد هبه قرار مي گيرد، بايد اموال از سوي فرد واهب به گيرنده آن تحويل داده شود و در اين مورد رضايت كامل داشته باشد. همچنين در مورد هبه املاك حتما در سند ذكر شود كه از سوي مالك به عنوان هديه بخشيده شده است، اگر اين طور نباشد، عقد هبه صورت نگرفته است.

در قانون اسلامي عقود به دسته هاي مختلف (عقود رضايي، عيني و تشريفاتي) تقسيم مي شود كه از لحاظ قانوني هبه، مانند وقف و رهن، جزو عقود عيني محسوب مي شود. همچنين عقود مختلف به معوض و بلاعوض دسته بندي مي شود كه عقد هبه جزو عقود بلاعوض است.

آيا مي شود هداياي دوران عقد را بعد از طلاق پس گرفت؟

براي اين مورد دو نظريه و دو رويه قانوني وجود دارد، برخي از قضات و رويه ها تاكيد بر اين مورد دارند كه چون هدايا به علت ازدواج داده شده و در قالب عقد هبه و نوعي بخشش است، در صورتي كه وجود داشته باشد يا تلف نشده باشد، مي توان آن را مسترد كرد و بعد از اينكه جدايي اتفاق بيفتد، مي توان آن را پس گرفت.

يك نظريه ديگر وجود دارد كه مي گويد هداياي ازدواج قابل برگشت نخواهد بود، زيرا اگر گفته شود كه اين مورد هبه و بخشش نبوده، هبه معوض است، در صورتي كه هبه جزو عقود بلاعوض محسوب مي شود.

هبه از لحاظ قانوني: بخشش در صورتي كه معوض باشد و در ازاي شرطي داده شود، قابل استرداد است؛ ولي هبه غير معوض كه پولي درقبال آن گرفته شده باشد، نمي توان آن را پس گرفت. برخي از حقوقدان ها استدلال مي كنند كه وقتي به يك زن يا مردي هديه داده مي شود و ازدواج صورت مي گيرد، اين ازدواج همان عوض آن هديه است و چون عوض آن هديه است، ديگر بعد از ازدواج قابل استرداد نخواهد بود.

براي خواندن ادامه مطلب كليك كنيد .